کم ‌کاری مادرزادی تیروئید، بر اثر کمبود هورمون ‌های تیروئید در بدو تولد یا پس از آن دیده می شود.

 

در این بیماری سطح هورمون «تیروکسین» کمتر از میزان طبیعی است و بیشتر موارد این بیماری در اثر اختلال غده تیروئید در دوران جنینی و اختلال در سنتز هورمون ‌های تیروئید اتفاق می ‌افتد.

هر نوزادی که متولد می ‌شود، ممکن است به این بیماری مبتلا باشد. با توجه به این که غده تیروئید بر همه جوانب سلامت تاثیر می ‌گذارد، در صورت تشخیص کم‌ کاری تیروئید، اقدامات درمانی برای آن باید به‌ سرعت آغاز شود.

لزوم تشخیص به‌ موقع این بیماری از آن روی اهمیت دارد که سال ‌های اول عمر، زمان تکامل مغز کودک بوده و تکامل طبیعی مغز وابسته به هورمون‌ های تیروئید است. این بیماری در بدو تولد به ‌ندرت علائم دارد و در صورت تشخیص می‌ توان از عوارض برگشت ‌ناپذیر و غیرقابل جبران آن جلوگیری کرد.

کم‌ کاری مادرزادی تیروئید 95 درصد موارد در بدو تولد، بدون علامت است و به ندرت با علائمی نظیر ورم اطراف چشم، خواب آلودگی، زبان بزرگ و زردی طولانی خود را نشان می ‌دهد.

با از بین رفتن زمان طلایی و به تعویق افتادن درمان، این بیماری با اختلال در تکامل مغز، سبب بروز اختلال توانایی ‌های مغزی، بدنی و رشد قدی می‌ شود، همچنین بروز اختلال در ترشح هورمون ‌های تیروئید در ماه ‌های نخست تولد، سبب عقب ماندگی ذهنی کودک می‌ شود.

غربالگری نوزادان از نظر ابتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید از سال 1385 در استان فارس فعالیت خود را آغاز کرد و در حال حاضر غربالگری نوزادان از سوی کارشناسان دوره دیده در 56 مرکز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز، انجام می شود.

در استان فارس به طور متوسط سالانه 54 هزار نوزاد غربال می شوند که از این تعداد، نزدیک به 230 کودک مبتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید شناسایی شده و تحت درمان، مراقبت و پیگیری قرار می گیرند./ا.کشاورزی

«میترا نحاس»؛ کارشناس برنامه غربالگری کم کاری مادرزادی تیروئید گروه بیماری های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز